Sąd Najwyższy zdecydował, że do zaliczenia pracy rolniczej przez ZUS, nie jest koniecznym pozostawanie domownikiem w gospodarstwie rolnym. Przy ustalaniu, czy emerytura należy się rolnikowi, jak i przy kalkulacji jej wysokości biorąc pod uwagę czas pracy w gospodarstwie do 1983 roku, gdy dana osoba ukończyła 16 rok życia, nie musi

O tym, jak traktować okresy pracy w gospodarstwie rolnym i w jakich przypadkach podlegają one zaliczeniu do pracowniczego stażu pracy, decydują regulacje ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. z 1990 r. Nr 54, poz. 310). Jest to krótki akt prawny, liczący zaledwie cztery artykuły, jednak nie zawsze jest prosty do interpretacji. Jak wynika z art. 1 ust. 1 ustawy, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także: POLECAMY okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka, przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem, przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Na wstępie warto zaznaczyć, dlaczego ustawa łączy określone w niej uprawnienia z przełomem lat 1982 i 1983. Wynika to z faktu, że z dniem 1 stycznia 1983 r. weszła w życie ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin ( Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 z późn. zm.), zastępująca wcześniejszy akt, czyli ustawę z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. z 1977 r. Nr 32, poz. 140). Istotne w tych zmianach jest to, że ustawa z 1977 r. nie posługiwała się pojęciem domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, bowiem zostało ono wprowadzone właśnie ustawą z 1982 r. Pojęcie to istnieje również na gruncie obecnie obowiązującej ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2020 r., poz. 174 z późn. zm.).>>Przykład Pracownik dostarczył zaświadczenie o pracy w gospodarstwie rodziców w okresie od 21 marca 1988 r. do 3 września 1993 r. Gospodarstwo to w obecnej chwili jest jego własnością. Czy do pracowniczego stażu pracy można mu doliczyć lata pracy w gospodarstwie? Z uwagi na stan faktyczny opisany w pytaniu zaliczeniu mogą podlegać wyłącznie przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, z uwagi na fakt, że osoba opisana w przykładzie nie prowadziła gospodarstwa rolnego indywidualnie, jak również okresy pracy przypadają właśnie po dniu 31 grudnia 1982 r. Zaliczenie okresów pracy opisanych w pytaniu jest więc możliwe pod warunkiem wykonywania pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika. Aby natomiast ustalić pojęcie domownika, należy się z kolei odwołać do treści art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem przez domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która: ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Warto tu dodać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 2 grudnia 2016 r. (sygn. akt IV SA/Gl 418/16) stwierdził: „Domownikiem rolnika może być taka osoba, dla której praca w gospodarstwie rolnym nie stanowi podstawowego zajęcia i stałego źródła utrzymania. Pracy tej nie należy utożsamiać z koniecznością nieustannego, przez cały czas, wykonywania prac w gospodarstwie rolnym, jednak nie jest to tylko incydentalna, drobna pomoc świadczona przez domownika na rzecz rolnika, czyli pomoc, jakiej w warunkach wiejskich zwyczajowo udziela się w ramach pomocy rodzinnej osobom prowadzącym gospodarstwo rolne. O stałej pracy w gospodarstwie rolnym można mówić jedynie przy pewnej systematyczności oraz co najmniej gotowości do wykonywania pracy rolnej, gdy jest to niezbędne rolnikowi prowadzącemu gospodarstwo, a nie wyłącznie wówczas, gdy pomoc taką deklaruje domownik”. Jak wynika z treści pytania, wszystkie przedstawione wyżej warunki należy najprawdopodobniej uznać za spełnione, chociaż z treści pytania nie wynika, czy nauczyciel pozostawał z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym (bliskim sąsiedztwie), jednak z uwagi na fakt, iż chodzi o gospodarstwo rodziców, najprawdopodobniej tak było, a wówczas czas pracy w gospodarstwie można zaliczyć do stażu. Ponadto istotna jest również data urodzenia nauczyciela, bowiem praca w gospodarstwie rolnym powinna przypadać po ukończeniu 16 roku życia. >>Przykład Nauczyciel pracował od 15 do 19 roku życia w gospodarstwie rolnym rodziców (w latach 1977–1981) i następnie przejął gospodarstwo. Czy pracę na roli można doliczyć do stażu pracy celem naliczenia nagrody jubileuszowej? W tym wypadku będzie miał zastosowanie drugi z wymienionych przez ustawę przypadków, zgodnie z którym zaliczenie obejmuje przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. Należy jednak zauważyć, że zaliczeniu będzie podlegała wyłącznie praca w wieku od 16 roku życia. W przypadku natomiast gdyby nauczyciel nie przejął gospodarstwa rodziców wcale, wówczas nie nabyłby prawa do zaliczenia okresu pracy do stażu. Warto tu natomiast przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2020 r. (sygn. akt I OSK 2040/18), w którym sąd ten orzekł: „Stała praca” w gospodarstwie nie zawsze musi polegać na codziennym wykonywaniu czynności rolniczych, gdyż – na przykład ze względu na rodzaj produkcji – niekiedy nie będzie to nawet konieczne. Polega ona jednak na pewnej systematyczności i co najmniej na gotowości do wykonywania pracy rolnej, gdy jest to niezbędne rolnikowi prowadzącemu gospodarstwo. Ten element dyspozycyjności domownika potwierdza również wymóg zamieszkania domownika na terenie gospodarstwa lub w pobliżu, czyli w takiej odległości, która umożliwia jak najszybsze dotarcie na teren gospodarstwa, jeżeli zajdzie taka potrzeba i świadczenia na rzecz gospodarstwa osoby bliskiej pracy w wymiarze czasu niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa rolnego. Ponadto „stała praca” wymaga pewnego nastawienia psychicznego polegającego na wiąz... Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
Pracowałam w szczególnym charakterze 27 lat, doliczono mi 4 lata z rolnictwa ( od 16 do 20 roku życia) i miałam razem 31 lat pracy. Bez względu na wiek odeszłam na emeryturę w wieku 47 lat. Musiałam mieć 30 lat pracy. Z tego rolnictwa miałam dodatek do emerytury, a ponieważ pracowałam dalej, z czasem go zlikwidowano. Zaświadczenie
Pytanie:W latach 1992 - 1997 posiadałam gospodarstwo rolne i płaciłam składki KRUS. Od 1997 do chwili obecnej pracuję w szkole jako nauczyciel ( w pełnym wymiarze godzin). Zatrudnione w tym czasie księgowe twierdziły, że mój okres pracy w gospodarstwie rolnym nie wlicza się do stażu pracy i do nagrody jubileuszowej. Uważam, że były w błędzie. Proszę o odpowiedź na pytanie, jak powinny być naliczane moje lata pracy, również w kontekście praw do nagrody jubileuszowej. Odpowiedź:Zaliczanie okresu pracy na roli do ustalenia uprawnień związanych z ustaleniem okresu zatrudnienia, a tym samym prawa do nagrody jubileuszowej regulują przepisy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1990 roku o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU Nr 54, poz. 310) ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagrodzenia przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka- przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem- przypadające po 31 grudnia 1982 roku okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich powyższego wynika, że zaliczenie pracy na roli w okresie przypadającym po 31 grudnia 1982 roku uzależnione jest od tego, czy nauczyciel był domownikiem w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników ( DzU 2019, poz. 299), jako domownika uważa się osobę, która:- ukończyła 16 lat- pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie- stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem orzecznictwa wynika, że pojęcie domownika w rozumieniu przywołanej ustawy związane jest ze stałym świadczeniem pacy w gospodarstwie rolnym. Zgodnie z przepisem art. 38 przywołanej ustawy, przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że:- właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą w tych gruntach- podatnik podatku rolnego lub podatku od dochodu z działów specjalnych prowadzi działalność rolniczą w rozmiarze wynikającym z zakresu opodatkowania- jeżeli własność lub dzierżawa gruntów przysługuje kilku osobom lub jeżeli obowiązek podatkowy, wskazany wcześniej, ciąży na kilku osobach - każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 stycznia 2015 roku (I OSK 905/14) samo posiadanie lub własność gospodarstwa nie mogą być kwalifikowane jako jego prowadzenie działalności rolniczej, jeżeli nie wiąże się z nimi wykonywanie określonej działalności rolniczej. Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego ( DzU 2018, poz. 1405) uważa się osobę fizyczną, która:- pracuje w tym gospodarstwie- podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym powyższego wynika, że sama własność gospodarstwa rolnego nie stanowi przesłanki do zaliczenia tego okresu do stażu pracy. Jednakże jeżeli spełnia Pani przedstawione wyżej warunki to okres, który został wskazany w pytaniu powinien zostać Pani zaliczony do lat Adam Balicki - prawnik, specjalista prawa oświatowego, wykładowca akademicki, dyrektor szkoły okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka, przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem PRAWO PRACY - SAS 7/2012 PYTANIE SEKRETARZA GMINY:Czy okres pracy w gospodarstwie rolnym należącym do brata można zaliczyć do stażu pracy pracownika? Wyjaśniam, że w tym przypadku brat pracownika przejął gospodarstwo rolne rodziców, u których wcześniej pracownik pracował po ukończeniu 16 roku życia, tj. od roku 1985 i nadal przebywał i pracował w tym gospodarstwie od 1987 roku do 1988 roku, ale właścicielem gospodarstwa w tym okresie był juz brat pracownika. ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:Nie ma przesłanek, aby przedstawione w pytaniu okresy pracy w gospodarstwie rolnym (w tym gospodarstwie brata) mogły być zaliczone do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze. Zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych, do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę, nagrody jubileuszowej i jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia lub inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Tak więc na mocy odrębnych przepisów, do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze, należą także okresy pracy w gospodarstwie rolnym. Szczegółowe zasady określa ustawa o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. PRACA W GOSPODARSTWIE ZALICZANA DO STAŻU Ustawa określa więc przede wszystkim, jakie okresy pracy w gospodarstwie można zaliczyć pracownikowi. Otóż zgodnie z wymienioną ustawą wlicza się: okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub wykonywanie pracy w gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka; przypadający przed 1 stycznia 1983 r. okres pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzający objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem; przypadający po 31 grudnia 1982 r. okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. DEFINICJA - DOMOWNIK W tym miejscu należy podkreślić, że definicja domownika ulegała na przestrzeni lat zmianom. I tak, do 31 grudnia 1990 r. pod pojęciem domownika należało rozumieć członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostawały we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, które: ukończyły 16 lat; nie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów; praca w gospodarstwie rolnym stanowiła dla nich główne źródło utrzymania (art. 2 pkt. 2 obowiązującej wówczas ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin; według § 2 ust. 2 obowiązującego wówczas rozporządzenia Rady Ministrów z 28 marca 1983 r. praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania, jeżeli domownik kształcił się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej). Dnia 1 stycznia 1991 r. weszła w życie ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników, zgodnie z którą przez domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która spełnia łącznie podane warunki: ukończyła 16 lat; pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa, albo w bliskim sąsiedztwie; stale pracuje w tym gospodarstwie; nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Powyższa ustawa nie ma jednak zastosowania w przedmiotowej sprawie. Świadczy o tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2006 r., w którym stwierdzono, iż aktualnie obowiązująca ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników nie zawiera żadnych przepisów prawa intertemporalnego, które rozstrzygałyby problem zastosowania poprzedniej lub aktualnej ustawy ubezpieczeniowej, a w tej sytuacji zastosować należy zasadę działania ustawy dawnej. Dlatego możliwość zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym uzależniona jest od oceny statusu domownika, według przepisów obowiązujących w czasie jej wykonywania (tzn. ustawy obowiązującej do 31 grudnia 1990 r.).Tak więc, dla osoby uczącej się w szkole (powyżej 16 roku życia) praca w gospodarstwie rolnym nie stanowiła głównego źródła utrzymania i tym samym osoba taka nie spełniała ustawowej definicji domownika. Nie była też jako domownik zgłoszona do ubezpieczenia społecznego. Reasumując – nie ma przesłanek, aby przedstawione w pytaniu okresy pracy w gospodarstwie rolnym (w tym gospodarstwie brata) mogły być zaliczone do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze. W ORZECZNICTWIE Na zakończenie warto tu jeszcze przytoczyć dodatkowo inne orzeczenia sądowe, dotyczące problematyki zaliczania pracy w gospodarstwie rolnym do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze: Okresy pracy w gospodarstwie rodziców bez jego późniejszego objęcia i rozpoczęcia prowadzenia nie podlegają wliczeniu do stażu pracy. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 11 czerwca 1997 r. stwierdzając, że praca w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia nie podlega zaliczeniu do pracowniczego stażu pracy, jeżeli choć by z przyczyn niezależnych od zainteresowanego nie nastąpiło objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście. Przez pojęcie „objęcie gospodarstwa” należy rozumieć nie tylko nabycie prawa własności do tego gospodarstwa, ale także jego posiadanie. Sąd Najwyższy w uchwale z 16 stycznia 1996 r. stwierdził, że objęcie gospodarstwa rolnego rodziców w samoistne posiadanie na podstawie nieformalnej umowy darowizny spełnia warunki z art. 1 ust. 1 pkt. 2 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Anna Strmiska-Mietlińska Zbigniew Mietliński Podstawa prawna:– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2008 r. z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 ze zmianami);– Ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. z 1990 r. Nr 54, poz. 310);– Ustawa z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin - tekst jedn.: Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 z późniejszymi zmianami);– Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 2, poz. 10 z późniejszymi zmianami);– Ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 z późniejszymi zmianami);– Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 września 2006 r. (sygn. akt II SA/Wa 983/06);– Wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1997 r. (sygn. Akt I PKN 200/97);– Uchwała Sądu Najwyższego z 16 stycznia 1996 r. (sygn. akt I PZP 36/95). WRÓĆ DO SPISU TREŚCI Dodatki do emerytury rolniczej. Rolnik może liczyć na różnego rodzaju dodatki do emerytury zwiększające jej wysokość w postaci: dodatku pielęgnacyjnego – 222,01 zł, dodatku dla inwalidy wojennego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji – 333,02 zł, dodatku kombatanckiego – 222,01 zł, dodatku
Urząd gminy przyjął na etat pracownika od 1 września 2019 r., który w tym momencie miał 1 rok, 11 miesięcy i 26 dni stażu pracy (5 czerwca 2017 r. – 31 sierpnia 2018 r. i 3 grudnia 2018 r. – 31 sierpnia 2019 r.). W trakcie zatrudnienia pracownik dostarczył dokumenty świadczące o tym, że od 16 roku życia (ur. 8 kwietnia 1991 r.) pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, a od 3 lutego 2015 r. posiada własne gospodarstwo rolne. Czy pracę we własnym gospodarstwie rolnym, które nadal prowadzi należy wliczać do okresów uprawniających do dodatku stażowego? Czy konieczne jest wyrównanie za 3 lata wstecz dodatku stażowego, czy należy go policzyć od dnia złożenia podania przez pracownika? Czy pracę w gospodarstwie rodziców, a następnie własnym trzeba doliczyć do wymiaru urlopu wypoczynkowego? ODPOWIEDŹ Trwającego okresu prowadzenia własnego gospodarstwa rolnego nie wlicza s... To co widzisz, to tylko 30% treści... Aby uzyskać dostęp do całości, kup prenumeratę Jeśli jesteś Prenumeratorem, zaloguj się, aby przeczytać artykuł w całości.
3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, – jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5–7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 2. Sprawa dotyczy zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po 16 roku życia do stażu pracy. Mam 55 lat i staż ogólny 34 lata pracy. Przed 2 miesiącami zostałam zwolniona z pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Do otrzymania świadczenia przedemerytalnego brakuje mi roku. ZUS odmawia zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy. Czy ma rację? Jeżeli nie, to jak powinnam postąpić? Wyjaśnię, że od września 1977 r. uczęszczałam do szkoły w innej miejscowości, ale przez całą pierwszą klasę dojeżdżałam do szkoły codziennie (nie dostałam internatu), poza tym w tym okresie odbywałam też praktykę. Od września 1979 r. rozpoczęłam naukę w drugiej szkole, w której zostało mi przyznane miejsce w internacie od drugiego półrocza pierwszej klasy, czyli dopiero w 1980 r. Do tego dochodzą spędzane na gospodarstwie wakacje i okresy odbywanej praktyki, wydaje mi się, że powinni mi to zaliczyć do stażu pracy. Od drugiego półrocza trzeciej klasy (1982 r.) w zasadzie znowu dojeżdżałam do szkoły z domu. Maturę zdałam w 1982 r. roku i rozpoczęłam studia. W 1990 r. przejęłam gospodarstwo rolne po rodzicach. Komu przysługuje świadczenie przedemerytalne? Warunki nabywania i utraty prawa do świadczeń przedemerytalnych oraz zasady ich wypłaty i finansowania reguluje ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych ( Świadczenie przedemerytalne przysługuje pracownikom w wieku zbliżonym do emerytalnego, którzy posiadają długi staż zawodowy – wystarczający do nabycia emerytury – i utracili źródło przychodu w związku ustaniem zatrudnienia lub stosunku służbowego wskutek przyczyn od nich niezależnych, nie osiągnęli natomiast wieku emerytalnego. Zgodnie z art. 2 ustawy – prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która: 1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta oraz 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, 1292, 1321, 1428 i 1543), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub 3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta i 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 4a) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1952), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162 i 972 oraz z 2017 r. poz. 1428), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub 5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub 6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn. Zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy Z opisanego stanu faktycznego wnioskuję, że do Pani znalazłyby zastosowanie punkty 2, 5 oraz 6. Zapewne Panią interesuje punkt 5 wskazanej regulacji. Poniżej podam ogólne regulacje, które mówią o zaliczeniu pracy w gospodarstwie rolnym do staży pracy. Nie znając powodu odmowy zaliczenia przez ZUS okresu pracy w gospodarstwie rolnym, nie mogę się do tego odnieść. Zgodnie z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: „1. Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: 1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, 2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia, 3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, – jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. 3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.” Czy okresy pracy rolniczej traktuje się jako okresy składkowe? Okresy pracy rolniczej traktuje się jako okresy składkowe, o ile w czasie podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu rolników, tj. od dnia 1 stycznia 1978 r. (por. wyrok SN z dnia 22 stycznia 2003 r., II UK 51/02, OSNPUSiSP 2004, nr 7, poz. 127), a potem ubezpieczeniu społecznemu rolników (tj. od dnia 1 stycznia 1983 r.), ubezpieczony opłacał składki na to ubezpieczenie; ewentualnie mając ukończone 16 lat prowadził (tj. był rolnikiem przed dniem 1 lipca 1977 r.) lub pracował (tj. miał inny status niż rolnik przed dniem 1 stycznia 1983 r., bo od tej daty rolnicy mieli obowiązek opłacania składek również za domowników) w gospodarstwie rolnym. Może przyczyna odmowy dotyczy właśnie tego okresu. Podała Pani, że sprawa dotyczy zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po 16 roku życia do stażu pracy. Przejęła Pani gospodarstwo w roku 1990. W roku 1979 miała Pani 16 lat. Zatem chodzi o okresy sprzed 1 stycznia 1983 r. Praca w gospodarstwie rolnym a staż pracy Kwestia pracy w gospodarstwie rolnym była wielokrotnie przedmiotem rozważań w orzecznictwie sądowym. Orzecznictwo wypracowało pogląd, że o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym świadczy: wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji „domownika” z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie (wyroki SN: z dnia 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96, OSNAPiUS 1997, nr 23, poz. 473; z dnia 8 marca 2011 r., II UK 305/10, LEX nr 852557, wyrok SA we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2012 r., III AUa 1793/11, LEX nr 1163528 oraz wyrok SA w Białymstoku z dnia 9 października 2013 r., III AUa 427/13, LEX nr 1378617). Orzecznictwo zalicza również okres gotowości do pracy w gospodarstwie rolnym, co oznacza, że wnioskodawca gotów był tę pracę codziennie wykonywać w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, tj. był dyspozycyjny w tym zakresie. Oznacza to konieczność zamieszkiwania wnioskodawcy co najmniej w pobliżu gospodarstwa rolnego. W wyroku SA w Szczecinie z dnia 6 kwietnia 2011 r. (III AUa 621/10, LEX nr 1213824) wyrażono pogląd, że do uzupełnienia stażu ubezpieczeniowego na podstawie komentowanego przepisu dojdzie jedynie w przypadku wykonywania pracy o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w którym osoba zainteresowana zamieszkuje lub ma możliwość codziennego wykonywania prac związanych z prowadzoną działalnością rolniczą (także wyrok SA we Wrocławiu z dnia 8 czerwca 2012 r., III AUa 467/12, LEX nr 1213802). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 2000 r., II UKN 155/00 (OSNAPiUS 2002, nr 16, poz. 394) odrzucił związek wykonywania czynności rolniczych z kryteriami określającymi termin „domownika” według art. 6 pkt 2 ustawy o kwalifikując te czynności jako okres pracy w gospodarstwie rolnym, wyłącznie za pomocą spełnienia warunku wykonywania pracy w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Uwzględnienie pracy w gospodarstwie rolnym w czasie wakacji szkolnych Za zasadnością uwzględnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym w czasie wakacji szkolnych, po ukończeniu 16. roku życia, świadczonej przed dniem 1 stycznia 1983 r. w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy opowiedziały się SA w Szczecinie w wyroku z dnia 31 sierpnia 2006 r., III AUa 397/06 (LEX nr 253467), SA w Łodzi z dnia 24 sierpnia 2012 r., III AUa 59/12, LEX nr 1217735; SA w Lublinie z dnia 12 września 2012 r., III AUa 696/12, LEX nr 1220546. W wyroku z dnia 22 lipca 2009 r., I UK 27/09 (OSNPUSiSP 2011, nr 5-6, poz. 83) SN wyjaśnił, że okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w czasie nauki w szkole przysposobienia rolniczego podlega uwzględnieniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3, jeżeli wykonywanie tej pracy było warunkiem pobierania nauki, podlegającym weryfikacji przy przyjmowaniu do szkoły (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania, Dz. U. Nr 32, poz. 160 z późn. zm.). Aby w opisanej sprawie udzielić pełniejszej odpowiedzi, musiałabym znać konkretne przyczyny odmowy świadczenia. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ . 406 191 66 1 510 452 652 790

staż pracy w gospodarstwie rolnym od 16 roku życia 2018